Brënda Labirintit të Mëndjes
Dielli sapo kishte filluar të lindte kur e ndjeva për herë të parë – një ndjesi e çuditshme dhe e frikshme që më ngjitej në skajet e mendjes. Ishte e shtunë dhe nuk kisha asnjë arsye për t’u shqetësuar. Ishte një ditë për pushim, për të lexuar me qetësi, për një filxhan kafeje që shijohet ngadalë. E megjithatë, ndërsa qëndroja në shtrat duke parë tavanin, ndjeva një ndjesi të lehtë shqetësimi në gjoks, një parandjenjë që u përkeqësua shpejt në diçka shumë më të madhe, më të errët. Nuk e dija ende, por isha gati të përjetoja sulmin tim të parë të plotë të panikut.
Si për kontekst, gjithmonë e kisha konsideruar veten mjaft të përmbajtur. Jeta më kishte sjellë mjaft sfida, dhe i kisha përballuar me atë që e mendoja si rezistencë. Por këtë herë ishte ndryshe. Këtë herë, asnjë sasi mendimi logjik apo racionalizimi nuk mundi të priste përmes forcës dërrmuese që po më kaplonte. Në atë moment, humba kontrollin mbi atë që gjithmonë i kisha besuar: qetësinë time të qëndrueshme.
Shenja e parë që diçka nuk shkonte erdhi kur frymëmarrja ime ndryshoi. Ajo që kishte filluar si frymëmarrje e cekët u bë më e shpejtë, më e ngutshme, derisa mezi po arrija të marr ajër në mushkëri. Ndjehej sikur gjoksi po më shtrëngohej, duke u ngushtuar rreth zemrës, dhe çdo frymëmarrje u bë një përpjekje dëshpëruese për t’u çliruar nga një kapje e padukshme. Paniku më përfshiu si një valë, dhe me të erdhi një mpirje që më përfshiu krahët dhe këmbët, si të më tradhtonte trupi im, centimetër pas centimetri.
Më kujtohet që vendosa duart mbi gjoks, duke ndjerë rrahjet e shpejta të zemrës nën gishta, një ritëm i çrregullt që vetëm sa e përkeqësoi ankthin tim. Nuk e dija atëherë që ajo që po përjetoja ishte një shenjë klasike e hiperventilimit—marrja e shpejtë e frymëmarrjeve të cekëta që e futi trupin tim në një spiral teprimi të oksigjenit, duke intensifikuar çdo simptomë. Mendja ime racionale e dinte se duhet të ngadalësoja frymëmarrjen, por paniku nuk është i arsyeshëm. Paniku është përgjigjja e trurit ndaj një rreziku të perceptuar, dhe më linte të paaftë për të arsyetuar.
Ndërsa shtrëngimi në gjoks më përkeqësohej, u çova nga shtrati dhe shkova në banjë, me shpresën që spërkatja e fytyrës me ujë të ftohtë mund të më rifreskonte trurin. Por ndërsa shihja reflektimin tim në pasqyrë, fytyrën time të zbehtë dhe si të përhumbur që po më shihte pas, vetëm më shtoi frikën. Nuk e njihja veten. Sytë, të hapur nga tmerri, dukeshin si të një të huaji, dhe shprehja në fytyrën time, ajo frikë e pastër, më shtyu edhe më thellë në panik. Isha bllokuar në një cikël që nuk mund ta çaja.
Më pas erdhën mendimet, si bubullima. Po sikur të jetë kjo? Po sikur të kem një sulm në zemër? Kisha lexuar diku për simptomat – rrahjet e shpejta të zemrës, dhimbje në gjoks, vështirësi në frymëmarrje, marramendje – të gjitha po i përjetoja me forcë të plotë. Frika u transformua, u shumua dhe u bë më e madhe. U ndjeva i burgosur në mendjen time, rob i mendimit tmerrues se mund të vdisja, i vetëm dhe pa ndihmë.
Në një moment, e gjeta veten të shtrirë në dyshemenë e ftohtë të banjës, i mbledhur dhe duke shtrënguar gjoksin, sikur kjo mund të ngadalësonte disi zemrën. Ndjesia e shpimeve nëpër krahë u përhap, një mpirje e çuditshme që ia shtoi tmerrin tim dërrmues. Çdo sekondë dukej se zgjatej pafundësisht, sikur koha vetë kishte vendosur të zgjaste vuajtjen time. Ishte si të mbyteshe në frikën tënde, duke u përpjekur të marrësh frymë që nuk arrija ta kapja dot.
Është e vështirë të thuash sa kohë qëndrova atje. Koha në një sulm paniku është e çuditshme; sekondat ndjehen si minuta, dhe minutat si orë. Por më në fund, diçka ndryshoi. Mbaj mend një mendim të vogël—një pëshpëritje e lehtë në mendjen time—që më kujtoi një teknikë frymëmarrjeje që kisha mësuar vite më parë në një klasë yoga. “Frymë përmes hundës, nxirr përmes gojës,” i thashë vetes. Në fillim dukej e kotë, por nuk më kishte mbetur asgjë tjetër për të provuar.
Me përpjekje të jashtëzakonshme, thitha thellë përmes hundës, duke numëruar ngadalë deri në katër, dhe më pas nxora frymën përmes gojës, duke e zgjatur frymën deri në gjashtë. E përsërita këtë ritëm, i dëshpëruar për lehtësim, dhe me çdo cikël, stuhia brenda meje filloi të qetësohej, sado pak. Rrahjet e zemrës, dikur një ritëm i shfrenuar, filluan të stabilizoheshin, dhe shtrëngimi në gjoks më lehtësohej disi. Ndjesia e shpimeve në gjymtyrë filloi të zhdukej, mpirja u zëvendësua me një ngrohtësi të lehtë. Mund ta ndieja veten që po kthehesha në trupin tim, centimetër pas centimetri.
Gradualisht, paniku u shua, duke lënë pas një qetësi të lodhur, të brishtë. Qëndrova atje në dysheme, i hutuar, duke u përpjekur të përpija atë që sapo kishte ndodhur. Ishte sikur isha transportuar në një realitet tjetër, një vend më të errët, më të frikshëm që disi ishte i krijuar nga vetë mendja ime. Por ndjehej kaq i vërtetë, kaq i menjëhershëm, sikur jeta ime të kishte qenë në rrezik të vërtetë. Realizimi që ishte “thjesht një sulm paniku” nuk e lehtësoi përvojën; thjesht shtoi më shumë konfuzion. Si mund të më tradhtonte mendja ime, trupi im, me kaq shumë dhunë?
Në ditët që pasuan, u ndjeva i ndjekur nga kujtimi i asaj mëngjesi. Rrihte në skajin e vetëdijes sime, një hije që nuk mund ta shkundja. Detyrat e përditshme—përmbushja e afateve, shoqërimi me njerëz—merrnin një cilësi të re, të frikshme. Po sikur të ndodhte përsëri? Po sikur, në mes të një mbledhjeje apo në një dhomë të mbushur me njerëz, ta humbja kontrollin dhe të kthehesha sërish në atë spiral të tmerrshëm? U ndjeva sikur jeta ime ishte ndryshuar në heshtje nga ajo përvojë, me ankthin që tashmë ishte një shoqërues gjithmonë i pranishëm, por i padëshiruar.
E vendosur të kuptoja, kërkova ndihmë. Fola me një terapiste të specializuar për çrregullimet e ankthit, dhe ajo më shpjegoi se sulmet e panikut, ndonëse tmerruese, në fund të fundit janë të padëmshme. Ajo më mësoi teknika të bazuara në përqendrim, strategji për të “kalëruar valën” e panikut sesa për ta kundërshtuar, dhe më ndihmoi të zbulonja disa nga streset që kisha lënë të pazgjidhura në jetën time. Ideja që një sulm paniku ishte thjesht një sinjal i çakorduar në tru – një alarm i rremë i shkaktuar nga stresi – ishte e vështirë për t’u pranuar në fillim, duke pasur parasysh intensitetin e përvojës. Por me kalimin e kohës, kjo më ndihmoi të fitoj një perspektivë.
Një teknikë veçanërisht efektive që mësova ishte relaksimi progresiv i muskujve. Terapistja më udhëhoqi në një proces të tendosjes dhe lëshimit të secilës grup muskujsh, nga gishtat e këmbëve deri te koka. E praktikova me përpikëri, dhe kjo u bë një mjet që mund ta përdorja kur ankthi fillonte të shfaqej. Fillova gjithashtu një praktikë të rregullt të meditimit të ndërgjegjes, duke mësuar të përqendrohem te fryma ime dhe të vëzhgoj mendimet pa gjykim. Gradualisht, fillova të ndihesha më i përgatitur për t’u përballur me mundësinë e një tjetër sulmi paniku.
Duke reflektuar mbi atë përvojë tani, e kuptoj që nuk kishte të bënte vetëm me një moment frike të dërrmuese. Ishte një thirrje zgjimi, një kujtesë e fuqishme për rëndësinë e shëndetit mendor. Para sulmit të panikut, e kisha shpërfillur stresin dhe ankthin tim si gjëra që mund t’i trajtoja vetë. Por ai moment më mësoi nevojën për kujdesin për veten, për dëgjimin e nevojave të mia dhe për të kërkuar ndihmë kur është e nevojshme.
Rruga për të menaxhuar ankthin tim nuk ka qenë e lehtë. Ka ende ditë kur një shqetësim i lehtë në gjoksin tim do të më bëjë zemrën të më rrahë fort, një nuancë paniku që kërcënon të kthehet. Por kujtoj çfarë kam mësuar – që jam më i fortë se frika ime, që kam mjete për të më ndihmuar dhe që nuk jam vetëm në këtë përvojë.
Nëse ka një gjë që më mësoi sulmi i panikut, është fuqia e qëndrueshmërisë. Tani i qasem shëndetit tim mendor me një ndjenjë respekti, duke ditur që mendja ime, ashtu si trupi im, ka nevojë për kujdes dhe vëmendje. Nuk e shoh më ankthin si një dobësi, por si një sfidë—një që jam i përgatitur ta përballoj, edhe nëse shfaqet papritur. Përmes terapisë, ndërgjegjësimit dhe pranimit të vetes, kam gjetur një mënyrë për të jetuar së bashku me ankthin tim, në vend që të jetoj në frikë të tij. Dhe në atë pranim, kam zbuluar një forcë që nuk e dija se kisha.
Nëse po përjetoni stres kronik, depresion, atak paniku ose ndjeni nevojën për të përmirësuar shëndetin tuaj mendor, kontaktoni Doktoreshë Sonila Hoxha, psikologe e specializuar pranë Studio Psikologjie. Me përvojën dhe përkushtimin e saj, ajo mund t’ju ndihmojë të gjeni qetësinë dhe balancën në jetën tuaj. Për një jetë më të qetë dhe të plotë, bëni hapin e parë sot!
Konsulta online nëpërmjet SKYPE, WHATSAPP, VIBER Na kontakto në skype në adresën studio.psikologjie.
Më poshtë gjeni listen e cmimeve:
- Seanca e konsultës – 60 minuta, 5000 lekë të reja/ 50€ euro
- Seancat e Psikoterapisë fillojnë 5000 lekë të reja/ 50€ euro
- Terapi çifti seanca është 60 minuta kushton 7500 lekë të reja/75 euro
