Shtate nga mesimet me te mira te psikologjise dhe cfare i ben ato te tilla
Ne jetojme ne nje bote ku keshillat psikologjike ofrohen ne menyra dhe forma te ndryshme. Keshillat mbi lidhjet jane me te perhapurat dhe me te klikuarat nga publiku. Gjithsesi, psikologjia shkon pertej temes se dashurise duke ofruar menyra per te permiresuar gjithcka, duke filluar qe nga fiziku juaj deri tek aftesia per te menxhuar buxhetin. Lexojini dhe shihni vete nese jane apo jo 7 menyrat me te mira per te permiresuar jeten tone te perditshme.
Por cilat jane ato?
1. Ju mund te mesoni shume duke veshtruar sjelljen e personave te tjere. Per nje psikolog te sjelljes ,gjeja me e rendesishme per te kuptuar nje person eshte te veshtroje se cfare ai ose ajo ben. Njerezit shpenzojne para per gjera te cilat ata deshirojne, investojne kohen e tyre per projekte qe i shohin si te rendesishme,dhe shprehin karakterin e tyre ne menyren sesi ata flasin dhe ecin. Nese jeni i regjur me praktika te tilla, mund te luani lojra te tipit Sherlock Holmes ne te cilat ju merrni dikca nga nje person dhe vertetoni keshtu nese hipotezat tuaja jane te verteta apo jo. Megjithate, zgjedhjet qe personat bejne kur i jepet nje liri e caktuar mund te tregojne me shume per vlerat,interesat dhe personalitetin e tyre.
2. Forcat e brendshme mund te cojne ne sjellje te jashtme. Njerezit mund te udhehiqen nga impulse dhe konflikte qe as nuk mendonin se mund ti kishin. Frojdi vuri ne dukje duke “zbuluar” te pandergjegjshmen se si impluset tona te ndrydhura cojne ne ate sjellje qe vezhguam ne piken #1. Nuk duhet te jesh psikanalist qe te jesh i afte per te kuptuar bazat e mekanizmave mbrojtes, apo per te kuptuar se ndonjehere ekzistojne disa ceshtje qe na bejne ankthioze apo mund te katalizojne disa nga sjelljet me kunderproduktive ( psh. nervozizmi).
3. Lidhjet e aferta jane te rendesishme per mireqenien. Vetebesimi eshte nje gol qe shume nga ne perpiqen te arrijne, dhe shume nerez do bejne gjithcka per te shrehur pamvaresine e tyre. Gjithesesi, ashtu sic shume shkencetare kane treguar kohe pas kohe, duke perfshire edhe nje studim afatgjate mbi intimitetin dhe mireqenien , aftesia per tu lidhur ngushte me persona te tjera do te na aftesoje me shume ne sfidat e jetes. Kjo eshte ndoshta edhe arsyeja pse njerezit kerkojne keshilla mbi lidhjet here pas here. Kur lidhja juaj duket se nuk po funksionon, ju filloni te shqetesoheni dhe beheni te vrazhde,por kur partneri juaj mund te mbeshtetet tek ju, ju ndjeni se mund ti mbijetoni gjithckaje qe ndodh ne boten jashte.
4. Perforcimet pozitive jane nje motivues shume i madh. Skinneri tregoi shume vite me pare se kafshet-perfshi edhe njerezit- do te bejne gjithcka per te arritur ate qe duan. Filozofia e punes se Skinnerit ishte se perforcimet , jo ndeshkimet, do na ndihmojne shume ne deshirat tona. Skinner projektoi disa paradigma eksperimentale qe treguan saktesisht si te formojme sjelljen duke cuar perpara pasojat e asaj sjellje.Ne jeten tone ne perdorim perforcime pozitive edhe atehere kur nuk e kuptojme se po e bejme si psh, kur nxitni femijet tuaj te studiojne me teper apo te largoni veten gna ndonje ves, perforcimet pozitive jane pjese e jetes sone dhe jane dicka qe funksionon.
5. Perdoreni ose lereni te “vdese”. Kjo shprehje e njohur lidhet pergjithesisht me trurin, dhe nevojen qe ne kemi per ta mbajtur aktiv per te mos humbur disa nga aftesite si kujtesa dhe reagimi i shpejte. Origjina e kesaj shprehje ne fakt, vjen nga puna e kerkuesve te seksit Master dhe Johnson ne diskutimet qe ata ben per seksin ne jeten e vone. Studimet e tyre mbi te rritur te moshuar treguan rendesine e te qendruarit seksualisht aktiv edhe pse forma fizike e tyre mund te mos jete ne maksimum. Megjithate ne e dime shume mire se aktiviteti fizik nxit funksionim me te mire konjitiv, pak rendesi ka mosha. Dorezimi, kur ne fakt gjitcka duhet eshte thjesht nje sforcim minimall, eshte nje shenje se kujtesa juaj do te vuaje nga shenjat e fshirjes se saj. Nje studim afatgjate me perosna te moshes mesatare tregoi humbje te lehta ne aftesine intelektuale ne vitet e tyre te mepasme.
6. Beni kujdes ne menyren sesi situata prek sjellen. Ushqimi i psikologjise eshte demonstrimi sesi individi reagon ne menyre te ngjashme, pa patur parasysh si reagon personaliteti i tij ne situate. Per shembull paragjykimet e brendshme apo te jashtme i bejne nejrezit te grupohen me njerez te tjere qe i shohin te ngjashem me veten dhe te shkaktojne zemerim, fyrje, apo percmim te njerezve qe nuk i shohin si te ngjashem me veten. Mendoni se si merziteni kur shihni nje grup kalimtaresh qe kalojne rrugen nderkohe qu ju prisni teksa ata kalojne. Ne anen tjeter, kur jeni ju ai qe kaloni rrugen, ju terboheni nese nje makine i bie bories qe te nxitoni. Kjo dhe plot sjellje te tjera na tregojne influencen depertuese, dhe na ben te jemi me te ndjeshem dhe me te pranueshem ndaj ndjenjave njerezore.
7. Kuptoni se ka dicka me shume sesa thjesht “librat e mencur” te inteligjences. Per me shume se nje shekull,teoria e faktorit “g” dominoi pikepamjen e psikologjise mbi inteligjencen. Ideja e g-se u propozua nga psikologu britanik Charles Spearman i cili hodhi idene se inteligjenca konsiston ne aftesi te vecanta mendore. Kjo ide ndezi shume polemika ne vitet ’90 kur u qartesua se g-ja me teper reflektonte njohurite akademike. Disa kritike si Robert Sternberg, Daniel Goleman, dhe Howard Gardner drejtuan nje levizje kunder g-se, levizje e cila coi ne rimendimin e idese sesi ne percaktojme inteligjencen. Edukatoret, teoricienet dhe kerkuesit tashme e kane kuptuar se eshte e rendeshishme te shtojne edhe “njerezit e mencur”, dhe “rruget e mencura” (midis te tjerash) ne kuotuesin e inteligjences se vjeter tashme. Psikologjia eshte nje subjekt i pafund magjepses per shume nga ne, dhe keto 7 mesime te saj mund t’iu ndihmojne te zgjidhni shume nga dilemat e saj, me te cilat mund te perballeni ne jeten tuaj te perditshme.
